İnsan biyo-psiko-sosyal bir varlık olduğu için psikolojik problemlerin ortaya çıkması da bu üç nedene bağlı olarak oluşur. Bugün sizlere bu üç nedenden sosyal çevrenin psikolojik problemlerde öneminden bahsedeceğim.
Psikolojik Problemlerin Tedavisinden Aile ve Çevrenin Etkisi
Psikolojik problemlerin kalıcı bir şekilde kontrol altına alabilmek için sosyal desteğin rolü çok önemlidir. Bazen aile ve çevre destek olmak isterken farkında olmadan problemin daha fazla büyümesine neden olmaktadır.

İlgilenmek

Aile ve çevre yardımcı olmak amacıyla psikolojik problem yaşayan kişiye destek olmak istediği için sık sık yaşadığı problem hakkında sorular sorarlar. Böylece o kişiyle ilgilendiğini düşünür ya da seninle ilgileniyorum mesajını vermeyi hedeflerler. Ancak sık sık kişinin yaşadığı psikolojik problemin hatırlatılması, beynin o problemden uzaklaşmasını engeller ve böylece yaşanan sorunun içine daha fazla gömülür.

 
Ne yapmalı?
Eğer kişi zaten bir psikolojik yardım alıyorsa bu durumda aile ve çevresi normal hayatını devam ettirmelidir. Normalde o kişi ile nasıl ilgileniyorsa aynı ilgi düzeyi devam ettirmelidir. Ayrıca psikolojik yardım sonrası aile, kişide değişim gözlemliyorsa bunu psikolojik yardım alan kişiye ifade etmelidir. Böylece danışanın terapi motivasyonuna destek sağlamış olursunuz.

 
Senin bir şeyin yok
“Senin bir şeyin yok sen abartıyorsun!”, “şımarıklık yapıyorsun” gibi yaklaşımlar danışanların kendilerini sorgulamasını sağlamaz tam tersi anlaşılmadığını düşünmelerine neden olur. Böylece aile fertlerinden uzaklaşmaya başlarlar ve daha da yalnızlaşırlar.

Ne yapmalı?
Danışanların yaşadığı problemler kendi kafalarında uydurduğu bir şey bile olsa onların hayatlarını olumsuz etkilediği bir gerçektir. Psikolojik problemler dışarıdan bakılınca anlaşılacak bir şey olmadığı için dışarıdan bakan insanlara göre yokmuş gibi gelebilir. Oysa bu işin içinde olan kişiler bu yaşadıklarından oldukça muzdariptir ve en az sizin kadar bunu değiştirmek isterler. Bu anlamda onların anlaşılmaya ihtiyaçları vardır. Onları anlamaya çalışmak, yargılamadan onları dinlemek sosyal desteği tam anlamıyla hissetmelerine yardımcı olur. Bu, yaşanan sürecin çözümüne katkı sağlayacaktır.

 
Kafanda bitirebilirsin
Bu yaklaşım sonrası danışan, yaşadığı problemin önemsenmediğini ve küçümsendiğini düşünebilir. Yaşayan kişiler için psikolojik sıkıntıları kendilerine göre çok büyüktür. O kadar büyüktür ki hayatlarını yaşanmaz hale getirir. Elbette bu problemi kafasında ortaya çıktığı gibi kafasında bitirebilir. Sorun tamda burada başlıyor zaten bitiremiyor olmaları, bunu yapabilseler zaten bu problemlerle uğraşmak zorunda kalmayacaklar. Kafalarında bitiremedikleri için sorun daha da çözümsüz hal alıyor. Aile ve etrafın bu yaklaşımı sanki anlık bir şeymiş mesajı verir. Oysa kafada bitirebilmek bir süreçtir ve zaman gerektirir.

 
Ne yapmalı?
Öğüt vermek, öneri de bulunmak bazen insanlarda olumlu etki yaratmaz hele ki psikolojik problem yaşıyorsa kişi… Psikolojik problem yaşayan birine akıl vermek, öğüt vermek çok işe yaramaz. Aklında bitirebilirsin demek, bunu yapabilirsin ama yapmıyorsun mesajı içerir. Dolaylı yoldan danışanı suçlamış oluruz. Suçlanmaya maruz kalan kişi farkında olmadan savunmaya geçer. Bir düşünce eğer savunulmaya başlandıysa onu doğru olarak kabul ettiğimizi gösterir. Onları olduğu gibi anlamaya çalışmak daha sağlıklı bir yaklaşım olacaktır.

 
Sonuç olarak…
Psikolojik problemlerin çözümü esnasında ailenin sosyal desteği psikolojik problemlerin aşılmasında önemli bir faktördür. Psikolojik problemin çözümünde çevreyi düzenlenerek, değiştirerek yapılacak terapi yaklaşımı danışanda kalıcı bir çözüm sunmayacaktır. Burada yapılması gereken danışanın çevre ile baş edebilecek seviyeye gelmesidir. Danışan çevresi ile baş edebilecek seviyeye gelirse bundan sonra karşılaşacağı durumların üstesinden gelebilecektir. Çevre de çok fazla değişken var bunların birkaç tanesini değiştirebiliriz fakat hepsini değiştirmemiz imkânsızdır. Çevre de yapılan değişiklik uzun süre kalıcı bir değişiklik olmayacağı için danışan bir süre sonra çevre faktörü ile baş etmeyi öğrenemediği için çevrenin etkisi ile yeniden sorunlar yaşabilir.
Psikolojik problemler ailenin yapısını olumsuz etkilediği gibi ailenin yapısı da psikolojik problemin seyrini olumsuz etkileyebilir.

Psikolog Ayhan ALTAŞ – Bursa
Psikoterapist & Hipnoterapist & Emdr Terapisti